De waanzin van ons starre levenspatroon
De huidige praktijk
Voor velen is het 5 dagen in de week van maandag tot en met vrijdag het
geval: Werken van half negen tot vijf. Dat werk is vaak op enige
afstand van de woonplaats, waardoor lopen of fietsen niet comfortabel
is. We schuiven dus massaal met onze auto's aan in de file of we
proppen ons in overvolle, vertraagde, treinen.
Als we dan vrij zijn, dan zijn we bijna allemaal tegelijk vrij en staan
we in de drukte in het winkelcentrum, het attractiepark of liggen we
rij aan rij op het strand
Meer flexibiliteit nodig
Door met meer flexibiliteit dit starre patroon te veranderen kunnen we ons leven veel rustiger maken.
Het huidige ritme van de 5-daagse werkweek met daarna de 2 vrije dagen van het weekeinde zal doorbroken moeten worden.
Laten we overschakelen naar een ander schema waarbij het onderscheid
tussen werkweek en weekeinde doorbroken wordt. Laten we niet steeds op
dezelfde dagen gaan werken, naar school gaan en vrije tijd besteden.
4 dagen op, 3 dagen af. Dat dan voor iedereen op verschillende dagen. Dus geen onderscheid meer tussen werkdagen en weekeinde.
Enkele voorbeelden:
Persoon A werkt van zondag tot en met woensdag en is dan dus van
donderdag tot en met zaterdag vrij. Deze persoon heeft kinderen en
kiest daarvoor een school met lesdagen die aansluiten op zijn of haar
werkschema, of eventueel het werkschema van een partner.
Voor wie een partner heeft is het vanzelfsprekend fijn wanneer de vrije
dagen van elkaar (gedeeltelijk) kunnen overlappen. Dat is belangrijk om
rekening mee te houden.
Persoon B studeert aan een universiteit met een studieschema van
donderdag tot en met zondag, met dus vrije dagen van maandag tot en met
woensdag. Deze persoon gaat naast het studeren graag uit en vind
sociale contacten waardevol. Uitgaan gebeurd op de zondag-, maandag of
dinsdagavond, bijvoorbeeld samen met studiegenoten. Daarnaast zal deze
persoon bij het uitgaan anderen ontmoeten die op dezelfde dagen vrij
zijn. Sociale contacten onderhouden is dus geen probleem.
Persoon C werkt van vrijdag tot en met maandag en is van dinsdag tot en
met donderdag vrij. Deze persoon doet graag aan sport in
verenigingsverband en kiest dus voor een vereniging met clubdagen die
passen in zijn of haar werkschema. Hier komt hij of zij dan dus ook
weer anderen tegen die volgens hetzelfde schema werken of studeren.
Wel heeft dit voor de sport als nadeel dat competities moeilijker te
spelen zijn. Een andere opzet hiervan zal bedacht moeten worden.
Het zal natuurlijk voor kunnen komen dat men wil afspreken met iemand
die volgens een ander schema leeft. Omdat men 3 dagen in de week vrij
heeft is de kans al groter dat de vrije dagen van elkaar overlappen.
Daarnaast hebben we natuurlijk ook snipperdagen die daarvoor gebruikt
kunnen worden.
Voor velen zal dit in eerste instantie onprettig in de oren klinken,
maar dit systeem heeft zo veel voordelen. En laten we niet
vergeten; Er zijn nu ook mensen die in het weekeinde werken. Die
ondervinden daar nu vaak hinder van. Die hinder is verdwenen als het
onderscheid tussen werkweek en weekeinde niet meer wordt gemaakt.
De 24 uren van de dag kunnen ook nog beter benut worden. De meeste
mensen leven het liefst overdag, maar een niet te onderschatten deel
van de bevolking is avond- of nachtmens en zou best op die tijden
willen werken. Dat is nu vaak niet mogelijk, omdat er op die tijden
geen passend werk voor hen is.
Aan ploegendiensten met steeds wisselende werktijden moet een einde
komen. Het steeds op andere tijden moeten slapen en waken is ongezond.
Voordelen van 4 dagen op, 3 dagen af
Er komt een betere spreiding van de huidige drukke momenten. Geen
piekbelastingen meer. Dat leidt tot veel meer efficiëntie. Dat is dan
ook de rede waarom met een 4-daagse werkweek volstaan kan worden.
Veel kleine (oproep)banen met te weinig uren om er van te kunnen leven,
die nodig zijn om drukte op piekmomenten op te vangen, kunnen volledige
banen met een vast rooster worden.
Er is minder infrastructuur (denk daarbij niet alleen aan wegen en
spoorlijnen, maar bijvoorbeeld ook aan elektriciteitscentrales en
dataverbindingen) nodig die alleen maar op drukke momenten volledig
wordt benut.
De horeca kan veel voordelen halen uit het verdwijnen van het vaste
weekeinde. Wanneer er gedurende de hele week vrij veel mensen niet
hoeven te werken zijn de rustige doordeweekse dagen verleden tijd.
Nog meer voordelen kunnen behaald worden met het opheffen van
feestdagen. Daarvoor in de plaats worden dit vrij te kiezen
snipperdagen. Waarom massaal op 25 december uitgebreid gaan eten? Op
een andere dag kan dat toch ook. Nu is het zo dat feestdagen voor veel
werkdruk zorgen. Er worden dan veel uitzendkrachten ingezet, maar
wanneer feestdagen zoals kerst, nieuwjaar of pasen voorbij zijn is er
geen werk meer voor die mensen. Daarom is het beter om piekmomenten in
ons consumptiepatroon te spreiden.
Extra voordelen door wonen bij het werk
Nog meer voordelen zijn te behalen door niet alleen onze werktijden aan
te passen, maar daarnaast de afstand tussen wonen en werken te
verkleinen. We moeten minder verspreid over het land gaan wonen, maar
geconcentreerd op plaatsen waar veel werk is.
In Nederland is het maar op weinig plaatsen echt leeg maar nergens is
het land zo dicht bevolkt als bijvoorbeeld Manhattan of de grote
Chinese steden. Daar komt nog bij dat de Nederlandse stedelijke
gebieden vaak uit verschillende gemeentes bestaan, waardoor
infrastructuur niet goed op elkaar aansluit. Zeker als het gaat om
openbaar vervoer is dat het geval. In één stedelijk gebied bestaat het
openbaar vervoer vaak uit allerlei verschillende netwerken die
nauwelijks met elkaar verbonden zijn. Er moeten dus echte grote steden
komen in Nederland. Stedelijke gebieden die nu uit verschillende
gemeentes bestaan, maar feitelijk één aaneengesloten geheel vormen,
moeten ook bestuurlijk één geheel worden.
Het leven in een grote stad heeft veel voordelen. Onder andere dat er
vaker werk op loop- of fietsafstand is. Het heeft ook voordelen voor de
landelijke gebieden. Die kunnen hierdoor echt landelijk blijven.
In die grote stad is het ook veel makkelijker om, wanneer het eerder
beschreven schema van werkdagen en vrije dagen wordt aangehouden, naast
het werk een sociaal leven te hebben. In de grote stad is de kans
namelijk groter dat er mensen die op dezelfde dagen vrij zijn bij
elkaar in de buurt wonen.
Omdat een baan voor het leven niet meer vaak voorkomt en het niet in
alle gevallen mogelijk is om snel in de eigen woonomgeving ander werk
te vinden moeten werkzoekenden langer de gelegenheid krijgen om een
nieuwe baan in de buurt te vinden. Werkzoekenden moeten niet meer
gedwongen worden om een baan ver van de eigen woonplaats te accepteren.
Wie het wil moet makkelijker kunnen verhuizen om op die manier in de buurt van het werk te kunnen gaan wonen.
Voor wie extra flexibel wil zijn is een verplaatsbare woning een
uitkomst. Denk hierbij aan flatgebouwen die alleen uit een casco,
trappenhuis, lift en aansluitingen voor nutsvoorzieningen bestaan. In
dat casco zouden containerwoningen in- en uitgeschoven kunnen worden.
Verhuizen wordt zo wel heel makkelijk.
Waterwoningen zijn ook verplaatsbaar. Die kunnen dus een belangrijke
rol gaan spelen, waardoor er ook meer ruimte ontstaat voor waterberging
in tijden van extreem veel regen.
Nadelen
Vooral onze vrijtijdsbesteding zal er anders uit gaan zien. Er zal
minder ruimte komen voor grootschalige evenementen, want het zal niet
vaak gebeuren dat er zeer grote groepen mensen tegelijk vrij hebben.
Aan onze steeds grotere behoefte om massale evenementen te bezoeken kan
dus niet meer worden voldaan. Daarvoor in de plaats zullen we dat soort
dingen moeten spreiden. Het hele jaar door regelmatig naar een
kleinschalig evenement in plaats van een paar keer keer per jaar met
duizenden tegelijk alle registers opentrekken. Meer kleinschaligheid
betekent wel minder veiligheidsrisico's, met als gevolg minder
ongelukken en minder inzet van beveiliging en politie.
Aan de wens van gelovigen om op bepaalde dagen een rustdag te hebben
kan niet meer altijd tegemoet gekomen worden. Die rustdag zal nog wel
gehouden kunnen worden, maar niet altijd op dezelfde dag.
Het dichter op elkaar wonen zal niet iedereen prettig in de oren
klinken. Een huis met een tuin geniet nog steeds de voorkeur. Een ruim
en zonnig balkon kan echter heel plezierig zijn. Zeker als er extra
lang van die zon genoten kan worden, dankzij veel minder reistijd en
meer vrije dagen. Als er minder auto's op straat zijn is het veiliger
en is er meer ruimte voor openbaar groen waar kinderen kunnen spelen.
Ook al is er een prachtig balkon; een kind zal toch een keer ergens
anders willen spelen.
Nederland is geen eiland dat niets met de rest van Europa en de wereld te maken heeft. Een grootschalige aanpak is dus gewenst.
Economische gevolgen
Vooral bedrijven die nu profiteren van de aanleg van infrastructuur,
die nodig is om pieken op te vangen, zullen met minder omzet te maken
gaan krijgen. Uiteindelijk krijgen hierdoor veel meer bedrijfstakken
met teruggang te maken.
De automobielindustrie en oliesector zullen de gevolgen van een verminderde behoefte aan autorijden flink gaan merken.
Werkzoekenden meer tijd geven om werk in de buurt te vinden kan extra
kosten met zich mee brengen, omdat er daardoor aan sommige mensen
langer een uitkering gegeven zal moeten worden.
Tegelijkertijd levert het efficiënter gebruiken van tijd en
infrastructuur veel besparingen op. Dankzij deze compensatie zal de
teruggang per saldo meevallen. Daarnaast is er, dankzij de 4-daagse
werkweek voor meer mensen werk, dus minder structurele werkloosheid.
Wanneer mensen door het wegvallen van spanningen, veroorzaakt door
lange werkdagen, gezonder leven zijn mensen minder vaak ziek.
Niet te vergeten is het milieu een grote winnaar bij deze
veranderingen. Het mag dan wel zo zijn dat "groen" en "duurzaam" erg
modieus zijn; Wat echt noodzakelijk is voor de toekomst van de aarde en
haar bewoners is een sterke teruggang van het gebruik van grondstoffen.
Dat kan hiermee bereikt worden.
Er zal dus wel sprake zijn van een reële economische teruggang, maar daar staat een gelukkiger leven tegenover.
Download
PDF op: http://docs.jeste.eu/de_waanzin_van_ons_starre_levenspatroon.pdf
j_s_t@jeste.eu